Znak towarowy, będący niejako wizytówką identyfikującą danego przedsiębiorcę, a także elementem promocji sprzedawanych przez niego produktów czy też świadczonych usług, jest jednym z najcenniejszych składników majątkowych każdej firmy, na której renomę pracuje się często latami, a niekiedy nawet pokoleniami. Tak jak każdy inny składnik majątku przedsiębiorstwa, także i znak towarowy narażony jest na wykorzystanie go przez osoby trzecie, niekoniecznie w pożądanym przez jego właściciela celu, dlatego też ustawodawca wprowadził możliwość ochrony znaków towarowych.
Czym jest znak towarowy?
Jak wynika z ustawy Prawo własności przemysłowej znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. W przypadku większości przedsiębiorców takimi znakami będą najczęściej nazwa, marka, logo, oraz – w niektórych przypadkach – domena.
Rodzaje znaków towarowych
W obrocie gospodarczym najczęściej spotykamy się ze znakami słownymi, a więc po prostu wszelkiego rodzaju oznaczeniami słownymi, takimi jak wyrazy, zdania czy slogany. Nie mniejszą grupę stanowią znaki graficzne, tj. wszelkiego rodzaju oznaczenia graficzne. Kolejnym rodzajem są znaki składające się z obu wskazanych typów oznaczeń – oznaczeń słownych i graficznych, a więc znaki słowno-graficzne. Oprócz powyższych spotyka się także znaki towarowe przestrzenne, przestrzenno-graficzne, dźwiękowe, a nawet przestrzenno-słowno-graficzne.
Cechy charakterystyczne prawa ochronnego na znak towarowy
- Prawem ochronnym na znak towarowy jest uprawnienie do wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na określonym obszarze i w określonym czasie.
- W szczególności prawo to zezwala na wyłączne używanie znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowania i wprowadzania tych towarów do obrotu, ich importu lub eksportu oraz składowania w celu oferowania i wprowadzania do obrotu. To także prawo do oferowania lub świadczenia usług pod tym znakiem, umieszczania znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług oraz do posługiwania się znakiem w celu reklamy.
- Prawo ochronne jest prawem podmiotowym o wyłącznym charakterze, co oznacza, iż udzielane jest jednemu konkretnemu podmiotowi.
- Jest to prawo zbywalne.
- Prawo, które podlega dziedziczeniu.
- Uprawniony z prawa może przekazać je innemu podmiotowi na zasadzie licencji.
- Prawo polskie przewiduje dziesięcioletni okres obowiązywania
okresu ochronnego – okres ten liczony jest od dnia dokonania zgłoszenia w
Urzędzie Patentowym i może być przedłużony o kolejne 10 lat.
Rodzaje prawa ochronnego na znak towarowy
Od rodzajów znaków towarowych należy odróżnić rodzaje prawa ochronnego na te znaki. Prawo dopuszcza możliwość udzielenia ochrony znaku towarowego zarówno na znak indywidualny, jak i zbiorowy – tym samym są to dwa różne rodzaje prawa ochronnego.
W pierwszym przypadku zgłaszającym jest osoba fizyczna lub osoba prawna, bądź też organ administracji rządowej lub państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, działająca w imieniu Skarbu Państwa – jednym słowem „podmiot indywidualny”, występujący „osobiście”.
Z kolei tak zwany wspólny znak towarowy udzielany jest podmiotom zbiorowym – organizacjom posiadającym osobowość prawną, powołanym do reprezentowania interesów przedsiębiorców. W takim przypadku znak towarowy używany jest zarówno przez organizację, jak i każdy zrzeszony w niej podmiot, a konkretne zasady używania znaku określa wewnętrzny regulamin danej organizacji.
Jeżeli organizacja posiadająca osobowość prawną sama nie używa znaku towarowego, a używają go wyłącznie zrzeszone w niej podmioty, pozostające pod jej kontrolą, na zasadach określonych w wewnętrznym regulaminie, może ona wystąpić o wspólny znak towarowy gwarancyjny.
Ostatnim rodzajem prawa ochronnego jest tak zwane wspólne prawo ochronne na znak towarowy. Jest to prawo udzielane na znak towarowy używany przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie. Warunkiem koniecznym do udzielenia ochrony jest używanie znaku towarowego nie stojące w sprzeczności z interesem publicznym i nie mające na celu wprowadzenia odbiorców w błąd (w szczególności co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów). Zasady używania w/w znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określać powinien regulamin znaku przyjęty przez przedsiębiorców.
Jeżeli znak towarowy nie został uprzednio zastrzeżony, wówczas dla zgłoszenia wystarczy spełnienie wymogów formalnych standardowego zgłoszenia dokonywanego w Urzędzie Patentowym RP. W przypadku pozytywnie zakończonej procedury rejestracyjnej następuje rejestracja znaku indywidualnego na rzecz kilku przedsiębiorców. Prawo uzyskane w wyniku takiej rejestracji jest prawem wspólnym, czyli prawem przysługującym wszystkim zgłaszającym.
Jeżeli natomiast znak towarowy został już przez danego przedsiębiorcę zastrzeżony, po czym doszło do sytuacji, w wyniku której przedsiębiorcy zechcą używać go wspólnie, należy dokonać zgłoszenia wniosku o przekształcenie prawa ochronnego na znak towarowy na wspólne prawo ochronne. Wiąże się to ponadto ze sporządzeniem regulaminu, który regulował będzie zasady korzystania ze wspólnego znaku pomiędzy przedsiębiorcami, oraz z wniesieniem stosownych opłat.
Należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, iż w obu powyższych przypadkach przedsiębiorcy powinni ustalić pomiędzy sobą regulamin używania znaku towarowego, na który udzielono wspólnego prawa ochronnego, chociażby z tego powodu, aby uniknąć niepotrzebnych sporów, które mogą pojawić się szczególnie w przypadku uzyskania dominującej na rynku pozycji prowadzonej pod wspólnym znakiem towarowym działalności gospodarczej.
Prawo nie ustanawia przeszkód w ewentualnym przeniesieniu prawa ochronnego z podmiotu indywidualnego na podmioty zbiorowe.
Konrad Cioczek
Specjalizuję się w prawie nowych technologii, prawie e-commerce, ochronie własności intelektualnej oraz prawie podatkowym.
