Kontynuowanie działalności po przekształceniu jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Przekształcenie JDG jest szczególnym przypadkiem przekształcenia uregulowanego w kodeksie spółek handlowych, w ramach którego następuje zmiana podmiotowa przedsiębiorcy, a osoba fizyczna dokonuje faktycznie przekształcenia jedynie pewnej części swego majątku stanowiącego przedsiębiorstwo, którego staje się właścicielem – jedynym wspólnikiem, nie tracąc przy tym oczywiście swego odrębnego bytu. Okoliczność ta odróżnia przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej od procesu przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę, w wyniku którego spółka przekształcana zostaje wykreślona z rejestru, a co za tym idzie ‒ traci swój byt prawny, natomiast osoby fizyczne, którym przysługiwały prawa korporacyjne w podmiocie przekształcanym, co do zasady pozostają nadal w spółce przekształconej. Powyższe oznacza, że w przypadku przekształcenia JDG następuję powstanie „nowego podmiotu”, któremu przysługują dotychczasowe prawa przedsiębiorcy.  

Najważniejszą cechą oraz istotą całego przekształcenia jest to, że spółce, która powstała w wyniku przekształcenia przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Spółka przekształcona pozostaje stroną dotychczas zawartych umów oraz jest podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.  

Spółka automatycznie w dniu przekształcenia staje się stroną wszystkich umów cywilno-prawnych wiążących przedsiębiorcę przekształcanego bez konieczności zawierania nowych umów lub aneksowania umów zawartych jeszcze przed przekształceniem. Powyższe wynika z faktu, że w dniu przekształcenia spółka przekształcona wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa przekształcanego. Przejęcie praw i obowiązków w tych okolicznościach nie wymaga podejmowania żadnych dodatkowych czynności na gruncie stosunków cywilnoprawnych. Dopuszcza się jednak dokonanie zmian umów w celach porządkowych (np. wprowadzenie nowego NIP do umowy lub zmiana nazwy strony).   

Zawarte umowy mogą jednak zawierać porozumienie w zakresie ograniczenia zmiany formy prawnej stron np. w przypadku planowanego przekształcenia, przedsiębiorca musi uzyskać zgodę kontrahenta pod rygorem wypowiedzenia umowy. 

Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na płaszczyźnie prawa pracy traktowane jest jako „przejście zakłady pracy”. Powyższe oznacza, że od dnia przekształcenia wszyscy pracownicy automatycznie stają się pracownikami spółki przekształconej. 

Z przejściem zakładu pracy wiąże się uprawnienie pracownika polegające na tym, że może w terminie 2 miesięcy od dnia przekształcenia wypowiedzieć umowy o pracę bez okresy wypowiedzenia z siedmiodniowym uprzedzeniem.

Ustawa prawo zamówień publicznych dopuszcza możliwość przekształcanie stron umowy o wykonanie zamówień publicznych, wprowadzając ustawowy obowiązek aneksowania zawartych umów. Zgodnie z art. 455 ust. 1 pkt 2) lit. b ustawy o zamówieniach publicznych w przypadku przekształcenia dopuszczalna jest zmiana umowy bez przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia w przypadku wystąpienia sukcesji na skutek przekształcenia. Mając na uwadze okoliczność, że przekształcenie JDG w spółkę z o.o. następuje na zasadzie sukcesji, po dniu przekształcenia należy wystąpić do zamawiającego z wnioskiem o przeprowadzenie procedury zmiany umowy.  

Powyższe oznacza, że sukcesja uniwersalna praw i obowiązków została w ustawie prawo zamówień publicznych wymieniona jako przesłanka aktualizująca obowiązek zmiany umowy o zamówienie publiczne, co oznacza, iż odmiennie niż dla pozostałych stosunków cywilnoprawnych, wystąpienie sukcesji w toku realizacji zamówienia, wymaga podjęcia dodatkowych działań tj. zawarcia stosownego aneksu do umowy. 

W praktyce można również spotkać się z obowiązkiem poinformowania zamawiającego o planowanym przekształceniu, na co należy zwracać uwagę podczas udziału w procedurze przetargowej.  

Jeżeli dzień przekształcenia przypada w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a wykonawca chce korzystać z zasobów poprzednika prawnego, to zobligowany jest do przedstawienia dokumentów potwierdzających jego następstwo prawne np. postanowienie sądu rejestrowego o wpisaniu spółki przekształconej do rejestru KRS. Musi w ten sposób wykazać, iż spełnia oznaczone przez zamawiającego warunki udziału w postępowaniu, kryteria oceny ofert składając ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, korzystając z zasobów poprzednika prawnego.  

Następstwo prawne spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstałe w wyniku przekształcenia JDG w żaden sposób nie narusza zasady wyrażonej w art. 17 ust. 2 ustawy prawo zamówień publicznych stanowiącej, iż „Zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy”. 

W dniu przekształcenia z przedsiębiorstwa osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą powstaje spółka przekształcona, na którą przechodzą wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, w tym prawa materialne i niematerialne związane z przedsiębiorstwem.  

Często jednym z istotnych elementów majątkowych są rekomendacje otrzymane od kontrahentów w związku z realizacją zamówienia. Rekomendacje należy rozumieć jako „wiedza i doświadczenia”, która stanowią element przedsiębiorstwa. 

Wiedza jako składnik niematerialny przekształcanego przedsiębiorstwa obejmuje przede wszystkim know-how oraz tajemnice przedsiębiorstwa, natomiast doświadczenie jest odzwierciedleniem wiedzy nabytej w toku realizacji wcześniejszych zamówień i usług.  

W świetle ustawy prawo Zamówień Publicznych oraz kodeksu spółek handlowych, wiedza i doświadczenie stanowią element sukcesji przy przekształceniu JDG w spółkę przekształconą tj. następca prawny (spółka przekształcona), może ubiegać się o zamówienie w oparciu o nabyte w wyniku przekształceń referencje.