PIP zamieni umowę B2B w etat i zakaże Ci zwolnić pracownika. Analizujemy nowy projekt ustawy (stan na 24.10.2025).
Konsultacje społeczne nowego projektu ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy dobiegły końca, a ich rezultat jest dla przedsiębiorców alarmujący. Mimo licznych zastrzeżeń ze strony organizacji pracodawców, resort pracy nie uwzględnił kluczowych postulatów i utrzymał zasadnicze, rewolucyjne założenia projektu.
Co więcej, w najnowszej wersji dodano rozwiązania, które jeszcze mocniej zaciskają pętlę wokół firm. Kluczowe zmiany to wprowadzenie zakazu zwolnienia pracownika po wydaniu decyzji przez PIP oraz natychmiastowa wykonalność tej decyzji w zakresie przyszłych obowiązków.
Jeśli ten projekt wejdzie w życie w obecnym kształcie, będzie to oznaczało prawny mat dla wielu firm opierających współpracę o kontrakty B2B i umowy cywilnoprawne.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Na czym polega nowy, kluczowy zakaz zwolnienia pracownika po decyzji PIP?
- Co w praktyce oznacza "natychmiastowa wykonalność" decyzji i jakie koszty generuje od pierwszego dnia?
- Jakie jest jedyne "ustępstwo" resortu pracy dotyczące skutków wstecz (zaległych składek)?
- Co się stanie, jeśli wygrasz z PIP w sądzie? (Spoiler: i tak nie odzyskasz pieniędzy od pracownika).
- Dlaczego rząd jest tak zdeterminowany? (Analizujemy szacowane wpływy do budżetu).
1. Kluczowa zmiana - zakaz zwolnienia po decyzji PIP
To największa i najbardziej dotkliwa zmiana w nowym projekcie. Do tej pory przedsiębiorca, dowiadując się o roszczeniu kontraktora lub kontroli PIP, mógł (ryzykując proces sądowy) rozwiązać umowę, aby zatrzymać generowanie dalszych kosztów. Nowy projekt to uniemożliwia.
- Jak to działa? Inspektor PIP po kontroli wydaje decyzję o istnieniu stosunku pracy (przekształcając B2B/zlecenie w etat).
- Skutek? Od tego momentu pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z tą osobą.
W praktyce oznacza to, że firma jest zmuszona utrzymywać zatrudnienie osoby, z którą jest w sporze i która (przy wsparciu PIP) próbuje podważyć fundamenty ich dotychczasowej współpracy. To drastyczne ograniczenie swobody kadrowej i organizacyjnej.
2. Natychmiastowe skutki i koszty od dnia doręczenia
Projekt zakłada, że decyzja inspektora będzie natychmiast wykonalna, ale tylko w zakresie skutków na przyszłość. To pułapka, która ma generować koszty od Dnia Zero.
Od dnia doręczenia decyzji pracodawca jest zobowiązany do:
- Naliczania i wypłacania wynagrodzenia zgodnego z Kodeksem pracy.
- Prowadzenia akt osobowych i ewidencji czasu pracy.
- Zgłoszenia pracownika do ZUS z kodem pracowniczym.
- Odprowadzania bieżących składek ZUS i zaliczek podatkowych.
- Zapewnienia prawa do urlopu i innych świadczeń pracowniczych.
Wszystkie te obowiązki powstają niezależnie od tego, czy firma złoży odwołanie do sądu. Dla sektora MŚP oznacza to nagły, nieplanowany wzrost kosztów operacyjnych i biurokracji.
3. Jedno "ustępstwo" - skutki wstecz, wstrzymane na czas sporu.
Projekt wprowadza pozorne złagodzenie. O ile "przyszłe" obowiązki są natychmiastowe, o tyle skutki wstecz (czyli zaległe składki ZUS, podatki, składki na fundusze za okres przed wydaniem decyzji) są wstrzymane.
Jeśli pracodawca odwoła się od decyzji do sądu, obowiązek zapłaty tych zaległości zostaje zawieszony aż do prawomocnego wyroku. To jedyny wentyl bezpieczeństwa – firma nie zbankrutuje z dnia na dzień pod ciężarem wieloletnich zaległości. Nadal jednak musi ponosić pełne, bieżące koszty pracownicze (opisane w punkcie 2) przez cały czas trwania procesu sądowego.
4. Gorzka wygrana w sądzie, czyli pułapka w KPC.
Co się stanie, jeśli firma odwoła się do sądu i po wielomiesięcznej batalii wygra, a sąd uchyli decyzję PIP? Projektodawcy przewidzieli i to – dodając nowy art. 477⁷h do Kodeksu postępowania cywilnego.
- Skutek wygranej? Jeśli sąd uchyli decyzję PIP, uznaje się, że stosunek pracy i tak trwał – od dnia doręczenia decyzji PIP do dnia uprawomocnienia się wyroku.
- Wniosek? Pracodawca nie będzie mógł odzyskać wypłaconych wynagrodzeń, odprowadzonych składek ani ekwiwalentów za urlop za cały okres sporny.
Jedyną drogą do odzyskania tych pieniędzy jest osobny proces cywilny o odszkodowanie od Skarbu Państwa (na podstawie art. 417 K.c.). To długa, kosztowna i niepewna droga. W praktyce, nawet wygrany proces z PIP oznacza dla firmy trwałą stratę finansową.
5. Determinacja rządu, czyli miliardy w budżecie.
Nie można analizować tych zmian w oderwaniu od ich celu fiskalnego. Jak wynika z dokumentów Ministerstwa Finansów przygotowanych dla Brukseli, rząd już szacuje wpływy z tej reformy.
Zgodnie z szacunkami, każde 10% z ok. 160 tys. "fikcyjnych samozatrudnionych" przekształconych w etaty, to dodatkowe 212 mln zł rocznie dla budżetu.
W samym rządzie trwa spór o ostateczny kształt ustawy (resort pracy mocno naciska, podczas gdy minister ds. legislacji Maciej Berek wyrażał obawy o zbyt dużą władzę urzędników), ale cel fiskalny jest jasny. Determinacja do uszczelnienia systemu i znalezienia nowych dochodów budżetowych jest ogromna.
Zabezpiecz swoją firmę już dziś.
Nie pozwól, by jedna decyzja inspektora zdestabilizowała Twój biznes. Prześlij nam wzór umowy do wstępnej, bezpłatnej analizy. Oszacujemy zakres pracy i ryzyka, a następnie przedstawimy ofertę audytu umów B2B.
Napisz do nas: biuro@ensiskancelaria.com, zadzwoń: +48 519 56 36 26 lub skorzystaj z formularza kontaktowego poniżej.
FAQ - Pytania i Odpowiedzi
Czy po wydaniu decyzji przez PIP będę mógł rozwiązać umowę B2B?
Nie. Nowy projekt wyraźnie tego zakazuje. Pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z osobą, wobec której PIP wydała decyzję o istnieniu stosunku pracy, aż do końca postępowania.
Czy od razu muszę płacić zaległe składki ZUS za lata wstecz?
Nie. To jedyne "ustępstwo". Obowiązek zapłaty zaległości wstecz jest wstrzymany na czas odwołania do sądu. Musisz jednak natychmiast zacząć płacić bieżące wynagrodzenie, składki ZUS i podatki jak za pracownika.
Co się stanie, jeśli wygram w sądzie? Czy odzyskam pieniądze wypłacone w trakcie procesu?
Nie odzyskasz ich od pracownika. Zgodnie z nowym przepisem KPC, stosunek pracy będzie uznany za trwający przez cały okres sporu. Będziesz mógł jedynie pozwać Skarb Państwa o odszkodowanie, co jest osobnym i długotrwałym procesem.
Co jeśli PIP nie będzie mogła ustalić warunków umowy?
W takiej sytuacji decyzja przyjmie wartości domyślne, najkorzystniejsze dla pracownika: umowa na czas nieokreślony, pełen etat i minimalne wynagrodzenie (nawet jeśli umowa B2B opiewała na niższe kwoty lub niepełny wymiar).
Jakub Szajdziński
Specjalizuję się w pomocy prawnej na rzecz przedsiębiorstw z sektora nowych technologii, IT, e-commerce, web&mobile, a także obsłudze spółek prawa handlowego.
