Standardy Ochrony Małoletnich - SOM
W 2024 roku na mocy nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, nałożono na niektóre podmioty obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich (SOM). Standardy to zbiór wewnętrznych procedur i wytycznych funkcjonujących w danej placówce lub przedsiębiorstwie, które mają na celu zapewnić bezpieczeństwo dzieci. Obowiązek wdrożenia SOM obejmuje m.in. podmioty działające w branży turystycznej.
Warto jednak zaznaczyć, że w czerwcu 2025 roku, Rada Ministrów przyjęła projekt deregulacyjny tej ustawy, który ma na celu usunięcie niejasności i uproszczenie niektórych procedur, w szczególności w zakresie weryfikacji niekaralności. Nowe przepisy wejdą w życie 14 dni po ich opublikowaniu w Dzienniku Ustaw. Poniżej przedstawiamy, czym są Standardy Ochrony Małoletnich, jakie obowiązki ciążą na organizatorach turystyki, a także jak wdrożyć procedury w branży turystycznej, uwzględniając najnowsze modyfikacje.
Z poniższego artykułu dowiesz się czym są Standardy Ochrony Małoletnich, jakie są cele powyższych regulacji, jakie obowiązki ciążą na organizatorach turystyki, a także jak wdrożyć procedury w branży turystycznej.
- Standardy ochrony małoletnich – czym są?
- Kto ma obowiązek wdrożenia tzw ,,ustawy Kamilka”?
- Co powinny obejmować standardy ochrony małoletnich w biurze podróży?
- Weryfikacja niekaralności – jakie obowiązki spoczywają na organizatorach turystyki?
- Jakie są kary za niewdrożenie standardów ochrony małoletnich?
Standardy ochrony małoletnich – czym są?
Standardy ochrony małoletnich to procedury wewnętrzne wprowadzane przez podmioty zobowiązane, które mają na celu zapewnienie ochrony małoletnich. Procedury powinny kompleksowo regulować kwestie związane z bezpieczeństwem dzieci, przede wszystkim powinny określać zasady bezpiecznych relacji między dziećmi a personelem, zasady ochrony wizerunku dziecka, a także zasady reagowania w przypadku, gdy pojawi się podejrzenie, że małoletni doświadcza krzywdy. Standardy mają za zadanie usprawnić proces reagowania na krzywdę – przede wszystkim procedury powinny określać zasady podejmowania interwencji, a także wskazywać osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń i podejmowanie interwencji.
Kto ma obowiązek wdrożenia SOM czyli tzw. „Ustawy Kamilka”?
Obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich spoczywa na podmiotach wskazanych w art. 22b ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Obowiązek ten spoczywa w szczególności na podmiotach prowadzących działalność polegającą na wychowaniu, edukacji, wypoczynku, leczeniu, świadczeniu porad psychologicznych, rozwoju duchowym, uprawianiu sportu lub realizacji innych zainteresowań przez małoletnich, lub opiece nad nimi.
Podmioty działające w branży turystycznej, w szczególności organizatorzy turystyczni, którzy organizują wypoczynek dla małoletnich, są zobligowani do wprowadzenia wyżej opisanych procedur.
Co powinny obejmować standardy ochrony małoletnich u organizatora imprez turystycznych?
Organizator turystyczny, który organizuje wypoczynek dla małoletnich, zobowiązany jest do wdrożenia procedur SOM z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa dzieci korzystających z usług turystycznych.
Procedury powinny określać w szczególności:
- Zasady ustalające bezpieczne relacje między personelem organizatora a małoletnimi – w szczególności procedury powinny określać zachowania niedozwolone wobec małoletnich. Procedury powinny określać również zasady bezpiecznych relacji między samymi małoletnimi.
- Zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego korzystającego z usług turystycznych jest zagrożone.
- Osoby odpowiedzialne za podejmowanie interwencji, w szczególności osoby odpowiedzialne do zgłoszenia sprawy odpowiednim organom.
- Zasady ochrony wizerunku dzieci.
- Zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci.
Procedury podlegają stałemu obowiązkowi monitorowania, a w razie potrzeby są aktualizowane przez wyznaczone do tego osoby. Wdrażając standardy ochrony małoletnich, organizator turystyki ma obowiązek zaznajomić swoich pracowników z obowiązującymi procedurami oraz przeszkolić ich w zakresie niezbędnym do prawidłowego stosowania standardów.
Weryfikacja niekaralności – jakie obowiązki spoczywają na organizatorach turystyki? Nowe ułatwienia!
Organizator turystyczny, zatrudniając osoby, których zadania będą wiązały się z opieką i kontaktem z dziećmi, zobowiązany jest zweryfikować te osoby pod względem niekaralności przed dopuszczeniem ich do pracy. Obowiązek będzie dotyczył w praktyce w szczególności opiekunów, trenerów, wychowawców, kierownika wycieczki czy animatorów.
Osoby te – bez względu na formę zatrudnienia – będą zobowiązane do przedstawienia odpowiedniej informacji z Krajowego Rejestru Karnego. Dodatkowo organizator turystyczny powinien zweryfikować te osoby w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym.
UWAGA: Najnowszy projekt ustawy wprowadza istotne zmiany:
- Uproszczenie dla rodziców i opiekunów: Rodzice i opiekunowie pomagający w szkołach lub podczas zajęć pozalekcyjnych będą mogli składać pisemne oświadczenie zamiast zaświadczenia o niekaralności.
- Bezpłatne zaświadczenia: Osoby odbywające obowiązkowe praktyki szkolne/uczelniane oraz wolontariusze nie będą musieli płacić za dokumenty o niekaralności.
- Rzadsze weryfikacje: Organizacje będą mogły re-weryfikować osoby pracujące z dziećmi co dwa lata.
- Precyzyjna odpowiedzialność: Zostanie jasno określone, kto odpowiada za weryfikację (zwykle pracodawcy/organizatorzy), z wyłączeniami dla sytuacji, gdy dana osoba działa pod stałym nadzorem innej osoby dorosłej.
Jakie są kary za niewdrożenie standardów ochrony małoletnich?
Zgodnie z art. 23b ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, niewdrożenie standardów ochrony małoletnich przez podmioty zobowiązane może skutkować grzywną:
- Art. 23b ust. 1: Kto, będąc obowiązanym do wprowadzenia standardów ochrony małoletnich nie wykonuje tego obowiązku, podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany.
- Art. 23b ust. 2: W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, sprawca podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w przygotowaniu standardów ochrony małoletnich oraz konsultacji w zakresie obowiązku weryfikacji niekaralności, zapraszamy do kontaktu pod adresem: biuro@ensiskancelaria.com.
Agnieszka Kazimierczak
Specjalizuję się w prawie gospodarczym, prawie cywilnym i ochronie danych osobowych. W ramach kompleksowej obsługi prawnej zajmuje się analizą i sporządzaniem umów, wdrażaniem dokumentacji prawnej dla branży nowych technologii oraz e-commerce, sporządzaniem opinii prawnych, przeprowadzaniem audytów zgodności i wdrażaniem odpowiednich procedur w firmach prowadzonych przez klientów.
