Od 13 lipca br. wszystkie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne, komandytowo-akcyjne, komandytowe i jawne założone przed 19 października 2019 r. będą miały obowiązek ujawnienia swoich beneficjentów rzeczywistych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych utworzonym nowelizacją ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Uwaga, podmioty rejestrowane po 13 października 2019 r., a więc także spółki zakładane obecnie, mają na ujawnienie beneficjentów 7 dni od daty uzyskania wpisu do KRS.
Kim zatem jest beneficjent rzeczywisty? Zgodnie z definicją ustawową to osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad danym podmiotem (ustawa nie posługuje się terminem “podmiot”, ale “klient”) poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna. Mówiąc prościej, beneficjenci rzeczywiści to osoby fizyczne, które sprawują realną kontrolę nad spółką lub innym podmiotem, którego dotyczy obowiązek.
Podsumowując, beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne:
- sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub
- w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
Co to oznacza w praktyce? Beneficjentem rzeczywistym jest np. wspólnik spółki, który nie jest inną spółką, który posiada większość udziałów, posiada udziały uprzywilejowane lub jest w organie reprezentacji spółki.
W przypadku spółki, na której nie ciąży obowiązek ujawniania informacji w związku z udziałem w obrocie papierami wartościowymi na rynku regulowanym, beneficjentem rzeczywistym jest:
- osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej, lub
- osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, lub
- osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, lub
- osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351) (jednostka dominująca), lub
- osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Powyższe zestawienie to tylko uproszczona próba wyjaśnienia nowych wymogów. W praktyce obowiązek ujawnienia w CRBR może obejmować też inne podmioty. Przepisy są raczej ogólne, dlatego w niektórych wypadkach ustalenie beneficjentów podlegających obowiązkowi ujawnienia może nastręczać trudności przedsiębiorcom. W takich wypadkach najlepiej zwrócić się o wsparcie prawne.